Kopya

Kopya... Vermeyeniniz, çekmeyeneniz ya da hayatının bir anında "kopya bize (sana, bana, bize, hepimize) zarar veriyor" deyip bu işleri bırakanlar varsa yazıyı okumasına gerek yok. Diğerleriyle birlikte ufak bir yürüyüş yapmak niyetindeyim. Buyurunuz efendim.

Alev Alatlı "Üstümüze Geliyorlar Dört Bir Yandan" [1] başlıkla haberleştirilen konuşmasında şöyle diyor kopyayla ilgili olarak:

.....Bu, 'Elimden geleni yapacağım.' değil, yapılması gerekeni yapmak. Arada fark var. 'Elimden geleni yaparım.' iş değil, yapılması gerekeni yapmak önemli. 'Elimden geleni yaptım.' dediği zaman bizde biri, akan sular durur ve bu, hiçbir şey ifade etmez. Senin elinden gelmiyorsa, elinden geleni bulacaksın. Eğri oturup doğru konuşalım, ilahiyat fakülteleri, imam hatip liseleri dahil kopya çeken insanlarız. Doğru mu? Doğru. Allah'ın kelamında bile kopya çekildiğini ben biliyorum. Siz de biliyorsunuz, hiç kendimizi kandırmayalım. Ama bu olmayacak, böyle eğitim olmaz. Ahlakını filan bir tarafa koyuyorum, herkesin vicdanı, ahlaki tutumu kendine. Ama böyle bir sistemle öğrenmek mümkün değildir. Bunu anlatmaya çalışıyorum.....

diyor. Kopya işi ataların sözüyle "eniğinden cücüğüne" çoğunluğu sarmış ve karşılığı maalesef veril(e)meyen bir sorun. İşte bir kaç örnek:

• Usulsüz Alıntı Sorunu - Hukuk
• Türkiye’de Akademik Yazı: İntihal ve Özgünlük - Araştırma Makalesi .
• Makaleyi okuyamam diyenler için vidyousunu da hazırlamışlar :) Türkiye’de akademik çalışmalardaki özgünlük ve intihal sorununu Dr. Ziya Toprak’la konuştuk
• Akademik alandaki çalışmalara ilişkin etik sorunlar için Akademik Etik

Beni buraya getiren ise "Adana'ya Kar Yağmış" adlı kitabı okurken karşılaştığım ve merak ettiğim Güney Sanayi hakkındaki kişi adlarını aramam oldu. Şirketin kurucuları Sapmaz ailesi. Adana'lı olup da Bekir Sapmaz'ı (şimdiki adı TED Bekir Sapmaz Öğrenci Yurdu) bilmeyen yoktur. Yurdu yapan kimdir nedir derken hayat hikayesine ulaştım. Birçok metin arasından;

• 5 Ağustos 2017 8:12 tarihli Ömer Alpdoğan'a ait "Adana'dan Bir Sapmaz Ailesi Geçmişti" [2] Çukurova Barış gazetesi yazısıyla
• 14 Ağustos 1998 00:01 tarihli "Tekstilden bir "Sapmaz" geçti" Hürriyet Gazetesi yazısı arama motorunda ön sıralarda yer alıyordu.

Önce yeni olanı (en azından tarihe bakarak öyle olduğunu düşünüyordum) okudum, sonrasında da eski olanı okumaya başladım. Metin her kelimede tanıdık gelmeye başladı. Metni sonuna kadar okuyunca aradaki benzerliği bulmaya karar verdim.

Metin benzerliklerini (daha doğrusu intihalleri) bulan ücretli yazılımlar olduğu gibi, daha temel düzeyde benzerlik karşılaştırması yapan siteleri ararken copyleaks.com ve diffchecker.com benzeri sitelere rastladım. Daha kolay ve sonuç bildirme arayüzüne sahip olan copyleaks.com'a seçtim. Yapmanız gereken çok basit. Metinleri (dosya ya da yazılı olarak) karşılaştıracak bölümlere girmek. Ve tadaaa: işte benim sonuçlar:

• % 43 birebir
• % 12 küçük değişiklik
• % 4 yakın anlam (kelime değişimiyle aynı durumu/olayı anlatma) benzeşim ortaya çıktı.Her ihtimale karşı sonucun ekran görüntüsünü de ekleyeyim.

Şimdi neye yansam diye bilemedim:

• Aradan geçen 19 senede (2017-1998) yerel bir gazeteci olarak eski olanın üzerine koyacak bir şey bulamamasına mı?
• Yoksa kaynağı ver(e)meyecek kadar kötü bir yazar olmasına mı?
• Hemen her şeyin sayısallaştığı günümüzde eski günlerdeki gibi "bulamazlar/bilemezler" diyecek kadar donanımsız olunmasına mı?
• Kopyanın/intihalin gelişme önünde bir engel olmasına güzel bir örnek olmasına mı?

Alatlı'nın [1] konuşmasındaki ifadeyle:

"..Ahlakını filan bir tarafa koyuyorum, herkesin vicdanı, ahlaki tutumu kendine. Ama böyle bir sistemle öğrenmek mümkün değildir."

Yine de;

"Esrârını Mesnevi''den aldım
Çaldımsa da mîrî malı çaldım
Fehmetmeğe sen de himmet eyle
Ol gevheri bul da sirkat eyle"

diyenler varsa bunu konuştuğumuz bir başka yazıda görüşmek umuduyla. Sağlıcakla kalın :)

Kaynakça
[1] : Alev Alatlı: Üstümüze geliyorlar dört bir taraftan 
[2] : Olur da yazıyı bulamazsanız buyrun PDF'si